Η κίτρινη φανέλα που έγινε… λευκή: Ένας ενδοοικογενειακός τσακωμός

«Η μνήμη μου γύρισε χρόνια πίσω, όταν ήμουν αρχηγός της ομάδας φορώντας μια όμοια με αυτή φανέλα, και θυμήθηκα έναν ενδοοικογενειακό τσακωμό»…

Από τον Βασίλη Σταρακά, παλαίμαχο ποδοσφαιριστή του Παναιτωλικού

Με το ξεκίνημα της νέας περιόδου 2024-25 η ΠΑΕ Παναιτωλικός σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσε με τον Δήμο Αγρινίου, τον ερασιτέχνη Παναιτωλικό και τον σύλλογο παλαίμαχων Παναιτωλικού, παρουσίασε τις τρεις εμφανίσεις της νέας σεζόν.

Επικράτησε το αδιαχώρητο στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου – πρώην τράπεζα της Ελλάδος – όπου έγινε η τελετή. Μεγάλη συγκίνηση για μικρούς και μεγάλους όταν από μια ομάδα παλαιμάχων που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση, ακούστηκε με μια φωνή το πρώτο σύνθημα των φιλάθλων μας «Ελιά, καπνός Παναιτωλικός». Ένα σύνθημα που κουβαλά πάνω του ιστορία 100 περίπου ετών, που τροφοδοτούσε με ενέργεια τους παίκτες της ομάδας μας σε κάθε αγώνα, ένα σύνθημα που η γενιά μου γνωρίζει πολύ καλά το βάθος του νοήματός του, γιατί με αυτό το σύνθημα μεγάλωσε ποδοσφαιρικά.

Κατά τη διάρκεια της τελετής, σαν ένας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία επιζώντες παλαίμαχους, είχα την τιμή να παραδώσω στον αρχηγό του Παναιτωλικού Γιώργο Λιάβα την νέα κίτρινη φανέλα της περιόδου 2024-25 σε retro σχέδιο που μου θύμισε αγαπημένη εμφάνιση των παιδικών μου χρόνων. Πόσα βράδια φόρεσα αυτή τη φανέλα στον ύπνο μου αντικαθιστώντας πότε το Βασίλη Μήτσου και πότε τον Γάλλο, και το πρωί, μούσκεμα από τον ιδρώτα, από την αγωνία μου αν θα είμαι αντάξιός τους, έδινα υπόσχεση στον εαυτό μου ότι όταν θα μεγαλώσω θα φορέσω την κίτρινη φανέλα και θα δώσω όλες μου τις δυνάμεις για να τη δοξάσω.

Όταν λοιπόν την πήρα στα χέρια μου και την άνοιξα να την εκθέσω στο κοινό, για να πάρει μια πρώτη οπτική γεύση από τε νέα φανέλα, συγκινήθηκα αφάνταστα και η μνήμη μου γύρισε χρόνια πίσω, όταν ήμουν αρχηγός της ομάδας φορώντας μια όμοια με αυτή φανέλα, και θυμήθηκα έναν ενδοοικογενειακό τσακωμό που είχε σχέση με το χρώμα της (Στην παραπάνω εκδήλωση, τις άλλες δύο εμφανίσεις της σεζόν 2024-25 παρουσίασαν οι παλαίμαχοι Θεοφάνης Ζαρκαβέλης και Θεόφιλος – Λαλάκης – Ντόκας).

Τα αλυσιδωτά γεγονότα του τσακωμού που έφεραν πρωτοφανή αναστάτωση στην Παναιτωλική οικογένεια συνέβησαν τη σεζόν 1970-71. Πρόεδρος του Παναιτωλικού ο μεγαλέμπορος ξυλείας της πόλης μας και δικαιωματικά ο «Πατριάρχης» του Παναιτωλικού Βασίλης Καραθανάσης. Προπονητής για δύο σεζόν – προσωπική επιλογή του προέδρου – ο Αθηναίος Νίκος Μπαϊρακτάρης – μέτρια η καριέρα του.

Ένα μεγάλο μειονέκτημα του Καραθανάση ήταν ότι διοικούσε τον Παναιτωλικό αλαζονικά έως και  δικτατορικά, δεν έπαιρνε  ποτέ καμμιά γνώμη από τα υπόλοιπα αιρετά μέλη του Δ.Σ. που ήταν από τα πιο αξιόλογα άτομα της πόλης μας, αλλά και  φανατικοί φίλαθλοι (Κώστας Ζάβρας, Στράτος Μπαρλάς, Νίκος Στρανομίτης, Γιώργος Κιτσοπάνος, Μίμης Αρβανίτης, Τάκης Ασημακόπουλος).

Τη σεζόν αυτή η Β’ Εθνική ξεκίνησε με τρείς ομίλους – Α,Β,Γ – με 18 ομάδες ο καθένας. Ο Παναιτωλικός συμμετείχε στον Α’ όμιλο με κύριο αντίπαλο για την πρώτη θέση την  Παναχαϊκή (ήταν η καλύτερη περίοδος της ιστορίας της, όλοι οι παίκτες της ήταν Πατρινοί και μεγάλα ταλέντα. Παρ’ όλα αυτά, για σιγουριά ήταν και μέλος του παρασκηνίου. Στο τέλος έχω μερικά σχόλια). Μια άλλη ανταγωνιστική ομάδα ήταν το Κορωπί – δορυφόρος του ΠΑΟ – το οποίο είχε ενισχυθεί με παίκτες με υποσχετική και έκανε τη μεγάλη έκπληξη του πρωταθλήματος. Άλλες καλές ομάδες ήταν ο Παναιγιάλειος και η Κόρινθος.

Στο μέσα του πρώτου γύρου παίζαμε ένα κλασσικό ντέρμπυ στην έδρα μας με τον Παναιγιάλειο. Ήμασταν 2^οι στη βαθμολογία και πολύ κοντά στην πρωτοπόρο Παναχαϊκή με την οποία πριν 2 αγωνιστικές στον μεταξύ μας πρώτο αγώνα πρωταθλήματος στην Πάτρα ήρθαμε ισόπαλοι 1-1 – το γκολ ο Τσάμης (Το ρεκόρ εισιτηρίων του αγώνα αυτού στο γήπεδο της Αγυιάς – 15150 sold out – δημοσίευσαν αργότερα οι Πατρινοί ότι δεν καταρρίφθηκε ούτε στην πορεία της ομάδας τους στην Α’ Εθνική).

Στην πρώτη – ημέρα Δευτέρα – λοιπόν προπόνηση της  προετοιμασίας μας για τον αγώνα με τον Παναιγιάλειο, ο επιστάτης Κώστας Γεροβασίλης έφερε στην αίθουσα αποδυτηρίων και μας έκανε επίδειξη, παρουσία του προέδρου και του προπονητή, μια καινούρια στολή που θα φορούσαμε την Κυριακή. Οι ποδοσφαιριστές είχαμε άγνοια, ενώ οι παρόντες σύμβουλοι γνώριζαν για την παραγγελία της καινούριας εμφάνισης, αλλά αιφνιδιάστηκαν και αυτοί όπως μας είπαν αργότερα, όταν όλοι αντικρύσαμε μια ολόλευκη πλήρη εμφάνιση – φανέλα – παντελονάκι – κάλτσες.

Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη προκάλεσε σε όλους το ότι δεν υπήρχε κανένα διακριτικό της ομάδας. Δεν θύμιζε τίποτα από τις κλασικές μέχρι τότε εμφανίσεις της  ομάδας, που είναι το κίτρινο το μπλε πανικός ολέ ολέ που λέει και ένας στίχος  του ύμνου μας που ακούγοντάς τον ακόμα και σήμερα ως παλαίμαχοι ανατριχιάζουμε.

Θυμός λοιπόν στο βλέμμα όλων και με λοξές ματιές μεταξύ μας την απορρίψαμε ως προσβολή για το σωματείο. Σε ερώτηση του Θεόφιλου Ντόκα στον πρόεδρο για το άστοχο της νέας στολής, αυτός έδωσε τον λόγο στον προπονητή γιατί όπως μας είπε ήταν δική του ιδέα και επιλογή. Η… περισπούδαστη απάντηση του προπονητή – με το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο – ήταν η εξής: «Το λευκό χρώμα σε ένα μέτριο ανάστημα ποδοσφαιριστού προσθέτει οπτικά ύψος και ο αντίπαλος του τον υπολογίζει περισσότερο». Με αυτό το γελοίο επιχείρημα προσπάθησε ο προπονητής να αλλάξει τα χρώματα της ομάδας μας μετά από 44 χρόνια ένδοξης ιστορίας.

Μάταια προσπάθησαν να του εξηγήσουν, οι φοιτητές σωματικής αγωγής και μέλη της Εθνικής ελπίδων Ντίνος Ράπτης, Γιώργος Παππάς, Βασίλης Γκανιάτσας και Διονύσης Τσάμης, το τι συμβολίζουν τα χρώματα της στολής του Παναιτωλικού, τα οποία είναι συνδεδεμένα με την ιστορία της πόλης και της περιοχής (στου Κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα). Εντύπωση πάντως μας έκανε πως ο σκληρός πρόεδρος και συνεχιστής της ιδέας των ιδρυτών του Παναιτωλικού Καραθανάσης, πείστηκε να πλαστογραφήσει την ταυτότητα του συλλόγου με αυτό το αστείο επιχείρημα.

Στην προπόνηση της Τετάρτης έκανα γνωστό σε όλους – πρόεδρο, προπονητή, διοίκηση – η οποία ήταν με το μέρος μας – την απόφασή μας να μην κατέβουμε στον αγώνα με τον Παναιγιάλειο αν δε φορέσουμε την κίτρινη η Μπλε εμφάνιση. Μια παγωμάρα επικράτησε στην αίθουσα των αποδυτηρίων και αυτόματα μου αφαιρέθηκε το περιβραχιόνιο του αρχηγού από τον προπονητή.

Κάθε Παρασκευή, που ήταν η τελευταία μέρα προετοιμασίας για τον αγώνα της Κυριακής, η προπόνηση τελείωνε με δίτερμα μικρής διάρκειας μεταξύ της Α’ και Β’ ομάδας. Αυτό ήταν γνωστό στους φιλάθλους, και επειδή ο προπονητής πρόβαρε την 11δα της Κυριακής η εξέδρα ήταν σχεδόν γεμάτη. Το ίδιο λοιπόν συνέβη και στην τελευταία προπόνηση πριν τον αγώνα με τον Παναιγιάλειο. Πολύς ο κόσμος στην εξέδρα, και  αποδοκιμασίες σε πρόεδρο και προπονητή για το γνωστό θέμα. Μάλλον από τις αποδοκιμασίες αυτές και το δικό μας τελεσίγραφο, μας ανακοινώθηκε το Σάββατο, που είχαμε αποσυρθεί στο ξενοδοχείο «Γαλαξίας» ότι στον αυριανό αγώνα θα φορέσουμε την κίτρινη φανέλα.

Ο αγώνας με τον Παναιγιάλειο έγινε μέσα σε μια κολασμένη μπορεί να πει κανείς ατμόσφαιρα. Το γήπεδο κατακλύστηκε από φιλάθλους και των γειτονικών πόλεων, Ναύπακτο και Μεσολόγγι, Αιτωλικό, Αμφιλοχία. Ήταν η σεζόν που ο Παναιγιάλειος του Μπέλλα άρχισε να παίρνει παίκτες από ομάδες Α’ εθνικής των Αθηνών. Έγινε μάχη σώμα με σώμα. Ο Παναιγιάλειος ήταν μια συγκροτημένη ομάδα, αλλά και τυχερή σε κάποιες φάσεις. Τελικά μείναμε στο 1-1 – το γκολ ο Τσάμης. Πίκρα για το αποτέλεσμα για όλους βέβαια, παίκτες, προπονητή, πρόεδρο, διοίκηση, φιλάθλους, για να μην αδικούμε κανέναν. Άλλο ο τσακωμός για τη φανέλα και άλλο η πορεία της ομάδας και τα αποτελέσματα.

Αυτή η ισοπαλία σίγουρα στοίχισε λίγο παραπάνω σε εμάς τους παίκτες γιατί πρώτων λόγω της «σύγκρουσης» θα μιλάγαμε από μια καλύτερη θέση ισχύος και δεύτερον χάσαμε ένα γενναίο πριμ που μας έταξε η διοίκηση για τη νίκη.

Η επόμενη εβδομάδα ξεκίνησε πάλι με ψυχρές σχέσεις όλου του τμήματος, αλλά και με ένα εκτός  έδρας αγώνα με πολλές ιδιαιτερότητες. Ο αγώνας αυτός ήταν με την σκληροτράχηλη ομάδα της Αναγέννησης Άρτας. Ένα συμπαγές σύνολο με παίκτες πολεμιστές. Η ισοπαλία με τον Παναιγιάλειο δεν άφηνε περιθώριο για άλλο αποτέλεσμα στην Άρτα εκτός από τη νίκη, διαφορετικά θα μεγάλωνε η απόσταση από την πρωτοπόρο Παναχαϊκή. Η Άρτα όμως είχε και κάποιους ποιοτικούς παίκτες όπως οι Σιακούφης, Κουτσογιώργος, Ευταξίας (Αστραχάν), Νίκου, Μπασιούκας.

Ο αγώνας αυτός δεν είχε μόνο το γόητρο του τοπικού ντέρμπι. Κάποιοι από εμάς τους βασικούς  παίκτες αντιμετωπίζαμε και έναν κακόβουλο ψίθυρο – από κάποιους που μόνιμα βγάζαν χολή για την ομάδα. Το θέμα γνωστό: Ο προπονητής της Άρτας ήταν ο Σωτήρης Καρποδίνης ο οποίος τις δύο προηγούμενες σεζόν ήταν προπονητής του Παναιτωλικού. Πραγματικός δάσκαλος του Ποδοσφαίρου, καθιέρωσε αρκετούς παίκτες στην πρώτη ομάδα τις δύο θητείες του στον Παναιτωλικό. Την πρώτη σεζόν 1962-63 τους Μπάθα – Ντόκα – Παπαποστόλου – Σταρακά – Ζαρκαβέλη. Τη δεύτερη σεζόν 1963-64 τους Τσαμπά – Λάγγαρη – Μπριάνη – Σταμάτη – Τσερπέλη – Σταυρόπουλο. Τη δεύτερη διετία και τις σεζόν 1967-69 ανέδειξε τους Τσάμη – Ράπτη – Παππά – Ταλαμάγκα. Οικογενειακές οι σχέσεις μας με σεβασμό για τον προπονητή που μας αποκαλούσε «παιδιά του».

Σίγουρα θα υπήρχαν ψίθυροι για αυτούς που θα βρισκόντουσαν σε άσχημη μέρα και θα υστερούσαν γιατί μας είχαν κολλήσει και το παρατσούκλι «τα Καρποδινάκια». Υπήρχε και αυτή η ψυχρότητα και ο αναβρασμός στο ποδοσφαιρικό τμήμα για τη φανέλα και όλα αυτά μαζί μας δημιουργούσαν μεγάλο άγχος (Εγώ πάντως αθωώθηκα γρήγορα αφού στα μέσα του 1^ου ημιχρόνου σε μια φάση από κόρνερ στο αντίπαλο τέρμα συγκρούστηκα με αντίπαλο «ηπειρώτικο κεφάλι» και έπαθα κάταγμα στο άνω άκρο της μύτης που συνδέεται με το μέτωπο. Παρ’ όλες τις εκκλήσεις γιατρών και παραγόντων, καθώς είχα μεγάλη αιμορραγία, να γίνω αλλαγή, συνέχισα ως το τέλος).

Και ενώ περνούσε η εβδομάδα πριν τον αγώνα με την Άρτα σε όχι καλή ψυχολογική διάθεση και κατάσταση μαθαίνουμε  ότι η διοίκηση έκανε αίτημα στην ΕΠΟ ώστε την Κυριακή να μας ορίσει ξένο – αλλοδαπό – διαιτητή. Τότε η κάθε ομάδα Α και Β Εθνικής είχε δικαίωμα να ζητήσει ξένο διαιτητή εφ’ όσον βέβαια προκατάβαλε  όλα τα έξοδα, που ήταν μάλιστα πάρα πολλά. Όπως είπα και παραπάνω είχαμε πολύ μεγάλο κυνηγητό από τους Πατρινούς.

Στο μεταξύ μας 1-1 στην Πάτρα ενώ έγινε αίτηση για ξένο διαιτητή η ΕΠΟ την απέρριψε. Όσο τώρα για την άσπρη εμφάνιση μας είπε ο επιστάτης ότι μόνο αυτή θα  πάρει στην Άρτα. Σε νέα συνάντηση που είχαμε οι παίκτες αποφασίσαμε λόγω των παραπάνω θεμάτων που μας απασχολούσαν να δείξουμε μια αυτοσυγκράτηση ώστε να έχουμε – έστω προσωρινά – μια ηρεμία στις μεταξύ μας σχέσεις στον σύλλογο και εμείς να συγκεντρωθούμε μόνο σε ένα στόχο: νίκη την Κυριακή.

Εκτιμήσαμε βέβαια ότι πρόεδρος και προπονητής δεν είχαν κάποιο «πονηρό» σχέδιο για την αλλαγή του χρώματος της φανέλας αλλά το θέμα γιγαντώθηκε από την ανόητη σκέψη του προπονητή. Εμείς βέβαια δεν παραιτηθήκαμε από την ουσία του αιτήματός μας που μας έκαιγε, είπαμε όμως να κάνουμε μια προσωρινή υποχώρηση. Μια επιτροπή – Παππάς, Μπάθας, Ντόκας, Τσάμης, Ράπτης έκαναν γνωστή στον πρόεδρο την εξής απαίτηση μας: Στο μπροστινό μέρος της άσπρης φανέλας να ραφτούν δύο πλατιές λωρίδες υφάσματος κίτρινο και μπλε, όπως και έγινε.

Την Κυριακή στην Άρτα έγινε απόβαση των φιλάθλων μας, κοσμοσυρροή όμως και από τους γηπεδούχους. Ένα κίτρινο ποτάμι κατέκλυσε το γήπεδο. Επική πραγματικά μάχη σε ένα λασπωμένο γήπεδο. Πολύτιμη – όχι μόνο βαθμολογικά – νίκη με 2-1. Τα γκολ Βασίλης Γκανιάτσας και Στέλιος Ταλαμάγκας. Άψογος ο Γερμανός διαιτητής. Φανταστική συμπαράσταση από τους φιλάθλους μας. Στα αποδυτήρια χαρές και πανηγύρια. Ξεχάστηκαν όλα όσα έφεραν σύγκρουση στο ποδοσφαιρικό τμήμα. Μάλιστα κάποιοι παίκτες – πολύ προληπτικοί – θεώρησαν τη νέα φανέλα τυχερή και την υιοθέτησαν προσωρινά.

Έξω από το γήπεδο μας περίμεναν οι φίλαθλοί μας και μέσα στις χαρές και τα πανηγύρια τους, προληπτικοί πολύ και αυτοί, συμφώνησαν να διατηρηθεί ως Τρίτη η νέα λευκή φανέλα. Αυτά για την κίτρινη φανέλα που έγινε άσπρη. Δεν άντεξε όμως άλλη σεζόν, μόνο στις φωτογραφίες την βλέπουμε πλέον. Εμείς όμως οι παλιοί βλέπουμε μόνο τις κίτρινες και μπλε λωρίδες!

Πρωταθλήτρια βγήκε τελικά η Παναχαϊκή. Στη δεύτερη θέση το Κορωπί με 76 βαθμούς και τρίτος ο Παναιτωλικός με 75. Πρώτος σκόρερ του ομίλου ο Μιχαλόπουλος της Παναχαϊκής με 18 γκολ. Από τον Παναιτωλικό ο Ταλαμάγκας με 11. Την εποχή αυτή η Παναχαϊκή έτυχε να έχει την καλύτερη γενιά ποδοσφαιριστών της. Στραβοπόδης – Ρήγας – Λεβεντάκος – Λεγάτος – Δαβουρλής – Μιχαλόπουλος – Καπανδρίτης. Όλοι αυτοί ήταν μέσοι ή επιθετικοί. Η αμυντική της γραμμή υστερούσε. Διακαής πόθος των πατρινών ήταν ένα αμυντικό ζευγάρι του Παναιτωλικού με πρώτο στόχο τον τερματοφύλακα Θεόφιλο Ντόκα.

Παρ’ όλα τα μέσα που χρησιμοποίησαν δεν πέτυχαν τίποτα καθώς το διάστημα της δικτατορίας απαγορεύονταν οι μεταγραφές παικτών μεταξύ σωματείων που οι έδρες τους δεν συνόρευαν. Η άνοδος της Παναχαϊκής τη χρονιά αυτή στην Α’ Εθνική ακολουθήθηκε από 10 συνεχόμενα χρόνια παρουσίας στην κατηγορία αυτή. Την πρώτη σεζόν πήρε την 6^η θέση. Την δεύτερη, 1972-73 κατετάγη 4^η – η ΑΕΚ πέμπτη – και πήρε μέρος στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Είναι η πρώτη επαρχιακή ομάδα με Ευρωπαϊκή συμμετοχή. Τη σεζόν αυτή ταρακούνησε την ποδοσφαιρική Ελλάδα με τη νίκη της στην Τούμπα επί του ΠΑΟΚ με 5-3 – 3 γκολ ο Δαβουρλής – και του στέρησε το πρωτάθλημα ενώ αυτός ισοβαθμούσε με τον Ολυμπιακό. Αυτή τη σεζόν σημείωσε 15 γκολ ο Δαβουρλής και 13 ο Μιχαλόπουλος.

Μετά από αυτά τα μεγαλεία η Παναχαϊκή για πολλά χρόνια τώρα σέρνεται στα χωράφια της Γ’ Εθνικής και μάλιστα στις τελευταίες θέσεις (δυστυχώς υπάρχουν και άλλα σωματεία με πλούσια ιστορία που έχουν… ξεχαστεί). Η αιτία βέβαια γνωστή. Η άθλια οικονομική τους κατάσταση. Τους λείπει δηλαδή ένας Κωστούλας.